Công ty gia đình là gì? Theo thống kê, có hơn 60% doanh nghiệp trong khu vực là do các gia đình điều hành. Qua bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm nhiều thông tin hơn đến bạn đọc, cùng tham khảo nhé.
Table of Contents
Công ty gia đình là gì?
Theo nghiên cứu “Quản trị văn hóa và giá trị trong doanh nghiệp gia đình” của tập đoàn PricewaterhouseCoopers (PwC), một doanh nghiệp gia đình được chi phối bởi 3 vòng tròn: sở hữu, quản lý, gia đình. Trong đó, vòng tròn thứ ba là giá trị cốt lõi mà mỗi doanh nghiệp nằm trong loại hình kinh doanh này cần nắm bắt. Ba yếu tố này không trùng lắp mà tương tác mạnh mẽ với nhau, tạo ra kết nối giữa 8 thành tố trong doanh nghiệp gia đình theo sơ đồ sau đây:
Mô hình được đưa ra trong cuốn sách “Các thuộc tính hai mặt của công ty gia đình”, của ba tác giả Tagiuri, Renato, và John Davis:
1 Nhà đầu tư (bên thứ ba)
2 Quản lý và nhân viên bên ngoài (không phải là chủ sở hữu)
3 Quản lý và nhân viên bên ngoài (chủ sở hữu)
4 Chủ sở hữu, là người trong gia đình (không làm việc trong doanh nghiệp)
5 Gia đình (những người không làm việc trong doanh nghiệp cũng không phải chủ sở hữu)
6 Nhân viên là người trong gia đình (không phải là chủ sở hữu)
7 Chủ sở hữu là người trong gia đình (đang làm việc trong doanh nghiệp)
8 Chủ sở hữu đồng thời là quản lý
Vai trò và thách thức với giá trị gia đình
Trong nhiều doanh nghiệp, yếu tố gia đình đóng vai trò chính trong tổng thể hệ thống vận hành, với quyền sở hữu và quản lý nằm cả trong tay các thành viên gia đình. Câu hỏi đặt ra rằng liệu đây có phải là điểm yếu cho mô hình doanh nghiệp này hay không?
Chuyên gia kinh tế Lý Trường Chiến cho rằng, dù ở bất cứ đâu, nếu nhìn từ gốc rễ, hầu hết các doanh nghiệp đều đi từ công ty cá nhân và gia đình mà ra. Thế nên yếu tố gia đình không phải là trở ngại. Có những doanh nghiệp gia đình Nhật Bản gần 400 năm tuổi mà vẫn hoạt động tốt, ở quy mô toàn cầu. Cốt lõi là cần quản trị theo mô hình và phương pháp hiện đại, tường minh.
Bên cạnh đó, theo nghiên cứu của Grant Walsh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công ty gia đình – thuộc KPMG, giá trị gia đình bị thách thức bởi những yếu tố sau đây:
Mục tiêu/giá trị
Các thành viên gia đình, đặc biệt là giữa các thế hệ, có thể có mục tiêu/giá trị cá nhân và doanh nghiệp khác nhau. Những mục tiêu/giá trị này cần phải được minh bạch và hiểu rõ, để tránh căng thẳng và nguy cơ xung đột giữa các thành viên trong gia đình.
Tính cách
Các tính cách khác nhau thường có thể dẫn đến cạnh tranh và xung đột giữa các thế hệ. Nếu không được giám sát hoặc không được quản lý, có thể phá hủy tính hài hòa giữa gia đình và kinh doanh, và trong một số trường hợp, phá hủy cả doanh nghiệp.
Kỳ vọng
Thành viên gia đình luôn đồng thời phải nhận những kỳ vọng khác nhau từ gia đình và môi trường doanh nghiệp. Kỳ vọng về vai trò quản lý, quyền sở hữu, phân công công việc, đào tạo,… là khác nhau giữa các thành viên trong gia đình. Những kỳ vọng này cần được giải quyết và quản lý để gia đình và doanh nghiệp hoạt động trơn tru.
Quy cách
Quy cách làm việc có xu hướng khác nhau đáng kể khi doanh nghiệp gia đình đi qua các thế hệ. Điều này có thể gây ra căng thẳng đáng kể và không nhất quán giữa các thế hệ và cũng có thể gây trì hoãn quá trình chuyển tiếp.
Xem thêm Đơn giản hóa quá trình thành lập công ty trong mùa dịch với văn phòng ảo
Việc làm
Công ty gia đình là gì? Ai được làm việc trong công ty gia đình? Ai được làm giám đốc điểu hành? Cả vợ và chông có thể cùng điều hành doanh nghiệp không? Những quyết định về công việc này được thực hiện như thế nào? Nếu không được giải quyết một cách hiệu quả, tất cả những vấn đề này có thể biến thành món nợ cho cả gia đình và doanh nghiệp.
Ưu và nhược điểm của mô hình công ty gia đình
Ưu điểm
- Có lợi thế trong việc quản trị công ty
- Quyền sở hữu và tỷ lệ vốn góp thường tập trung vào một người hoặc một nhóm người trong gia đình nên sẽ hạn chế việc người ngoài tham gia quản lý và điều hành công ty;
- Việc tổ chức và quản lý công ty được thực hiện linh động, ngoài áp dụng điều lệ công ty thì có thể được giải quyết bởi các nguyên tắc, truyền thống gia đình;
- Các thành viên trong công ty thường có trách nhiệm lớn đối với công việc.
- Quan hệ hợp tác và sự tin tưởng giữa các thành viên trong công ty cao, chặt chẽ. Đây cũng là cơ sở để tạo niềm tin cho các đối tác trong hoạt động kinh doanh.
Xem thêm 4 tiêu chí chọn công ty chuyên xử lý nước thải bạn cần biết
Nhược điểm
- Công ty gia đình là gì? Khó khăn trong việc huy động vốn cũng như các nguồn lực khác ở bên ngoài như: cơ sở vật chất, nhân sự…vì bản chất của công ty gia đình là mô hình quản trị kinh doanh khép kín trong phạm vi gia đình.
- Sự phát triển và tính duy trì của công ty phải phụ thuộc cao vào yếu tố con người. Thông thường các doanh nghiệp muốn duy trì theo mô hình công ty gia đình thì phải có sự kế thừa của thế hệ sau. Những người quản lý sau yêu cầu phải có năng lực và triển vọng để phát triển công ty.
- Sự mâu thuẫn, chia rẻ giữa các thành viên trong gia đình sẽ ảnh hưởng đến việc quản lý và hoạt động kinh doanh của công ty. Một số công ty gia đình tan rã, ngừng hoạt động là do mâu thuẫn nội bộ.
Qua bài viết trên đây Minioffice.vn đã cung cấp các thông tin về công ty gia đình là gì? Vai trò và thách thức với giá trị gia đình. Hy vọng những thông tin trên của bài viết sẽ hữu ích với các bạn đọc. Cảm ơn các bạn đã dành nhiều thời gian để xem qua bài viết này nhé.
Mỹ Phượng – tổng hợp
Tham khảo ( phamlaw.com, diendandoanhnghiep.vn, … )
